De voetsporen van de Easy compagnie

De voetsporen van de Easy compagnie Bastogne en omgeving Maart 2013 Beste lezers, Dit reisverslag gaat over een stukje uit de geschiedenis van de Easy compagnie ten tijde van de Tweede Wereldoorlog. Over de Easy compagnie is later het verhaal Band of Brothers door Stephen Ambrose geschreven, u allen in meer of in mindere mate bekend neem ik aan. De Easy compagnie heeft een groot aandeel gehad in de bevrijding van het bezette Europa na de landing van de geallieerde troepen in Normandië. De geschiedenis begint eigenlijk na hun opleiding in Amerika als onderdeel van de luchtlandingsbrigade waar ze na het succesvol voltooien van de opleiding de betiteling 'paratrooper' kregen. Zo'n beetje aan het begin van de zomer in 1943 kregen de manschappen te horen dat ze werden ingedeeld bij de legermacht welke zou worden ingezet bij de operatie 'Overlord' en derhalve ingescheept zouden worden naar Groot Brittannië. Op 15 september 1943 liep het troepenschip Samaria met vijfduizend Amerikaanse militairen de haven van Liverpool binnen met ook aan boord de Easy compagnie. Daarna werd de reis vervolgt naar het zuidwesten van Engeland waar de manschappen gelegerd werden in één van de geallieerde trainingskampen. Hier begon ook tegelijkertijd de afronding van hun daadwerkelijke opleiding als paratrooper. Na hun succesvolle acties tijdens de invasie in Normandië op 6 juni 1944, onder de bezielende leiding van toen nog luitenant Winters, werd de Easy compagnie halverwege augustus 1944 terug geplaatst naar Engeland voor een korte verlofperiode. Als dank voor zijn uitstekende leiding tijdens de invasie had Winters op 1 juli te horen gekregen dat hij tot kapitein bevorderd was. De volgende slag waarbij de Easy compagnie werd ingezet was Operatie 'Market Garden' gestart op 17 september 1944. De strategische gedachte achter Market Garden was om vanuit het rivierengebied in centraal Nederland een doorbraak te forceren naar het Rijnland en de industriegebieden in het Ruhrgebied. Door allerlei communicatieve stoornissen, verkeerde droppingen van troepen en materiaal bovenop allerlei verkeerde calculaties en inschattingen, mislukte de operatie Market Garden. Door het mislukken van de operatie hebben veel geallieerde soldaten en burgers het leven verloren. Ook onder de Easy compagnie waren veel slachtoffers. Op 25 november 1944 werd de Easy compagnie teruggeplaatst naar Mourmelon in Frankrijk voor een verlofperiode en om weer met plaatsvervangers van de slachtoffers op sterkte te komen. In een van zijn laatste stuiptrekkingen lanceerde Hitler op 16 december 1944 het zo beruchte Ardennen Offensief, wat tot gevolg had dat door de geallieerde legerleiding in Mourmelon zekerheidshalve alle verloven werden ingetrokken. In de vroege ochtend van 17 december nam Eisenhower, in overleg met zijn adviseurs, het besluit dat de stad Bastogne en de omgeving daarvan tegen elke prijs behouden moest worden. Als reden omdat Bastogne en omgeving een kruispunt van vele wegen waren welke in verband met de zo nodige bevoorradingen niet kon worden gemist. In de avond om 20.30 uur van de zelfde dag kwam dan ook de order van Eisenhower bij de legerleiding binnen dat de 101e Divisie waaronder de Easy compagnie resulteerde, zich naar Bastogne en omgeving moest begeven. In de vroege ochtend vertrok de Easy compagnie richting Bastogne. Door allerlei logistieke problemen hadden de manschappen een gebrek aan munitie, aan voedsel en was er nog geen winterkleding uitgerekt. De Easy compagnie, kunnen we nu schrijven, was niet op sterkte. In opdracht van kolonel Sink trokken Winters en zijn mannen een gebied binnen met bossen en open velden daartussen ten oosten van de weg Bastogne-Foy-Noville. Tijdens een geducht tegenoffensief en de omsingeling van het gehele gebied rondom Bastogne door de Duitsers zaten de mannen van de Easy compagnie als ratten in de val. Het Duitse artillerievuur was moordend en ging met een enkele onderbreking daargelaten, onafgebroken door. De Easy compagnie lag in het Bois Jacques aangrenzend aan de hellingweide welke uitkwam in het dorp Foy. De mannen hadden zich in hun foxholes aan de bosrand ingegraven en vandaar uit ging de ongelijke strijd onverminderd dag en nacht door. Het lijden werd vergroot door het strenge winterse weer met temperaturen welke in de nacht daalden naar wel 18 a 20 graden onder nul en het gebrek aan warme kleding en goed voedsel. Ondanks de heftige artillerie- en mortierbeschietingen hebben de mannen stand gehouden. Op 26 december brak het Derde Leger van generaal Patton door de Duitse linies en werd de strijd met de aangevoerde munitie, kleding en voedsel minder ongelijk. De 101e Divisie was niet langer omsingeld! Op 13 januari werd Foy ingenomen en 15 januari volgde Noville. 18 Januari was de strijd om Bastogne en omgeving voorbij. Het is bitter koud als ik op 1 maart in het Bois Jacques ben. Er ligt nog een sneeuwlaag van ongeveer 10 tot 15 centimeter. De atmosfeer is drukkend en de stilte enorm. Bij de foto's van de hellingweide en het Bois Jacques heb ik de brandpuntsafstand van de lens ingesteld op 55 mm, dit geeft ongeveer de waarneming van het menselijk oog weer zodat u dezelfde beelden ziet welke ook de mannen van de Easy compagnie destijds zagen. De Belgen, met name in de Ardennen zijn gelukkig niet zo 'opruimerig' wat dan 'gelukkig' als gevolg heeft dat er nog veel valt te herkennen. De contouren van de foxholes zijn na bijna zeventig seizoenswisselingen en evenveel laagjes humus nagenoeg verdwenen maar nog wel waarneembaar. Ook ziet men nog veel resten van de kapotgeschoten bomen. Het voedseltekort, de bijtende kou, de vreselijke verwondingen, de honger, de ontbering, de dodelijke slachtoffers.........op deze plek voel je het allemaal. Het Bois Jacques is een afgezet gebied, je mag er eigenlijk zonder gids niet komen. Heel brutaal heb ik dat wel gedaan. Ik ben nergens aan geweest, heb niets meegenomen en alles met zeer veel respect aanschouwd. Ik geloof dat ik op heilige grond heb gestaan. Observer Geraadpleegde literatuur:  Van D-day tot Berlijn Stephen Ambrose  De slag in de Ardennen John Toland